Duch króla Leopolda

• bezinteresowaność Leopolda: "Nie zainwestowałem w kongijski przemysł ani centa i nie otrzymywałem żadnej pensji jako władca Konga"
• Leopold o Jawie: praca niewolnicza jest "jedyną drogą do ucywilizowania i podźwignięcia tych leniwych i zepsutych ludzi Dalekiego Wschodu" (z korespondencji z James William Bayley Moneyem)
• Kolonializm vs. komunizm: "Cenzura była potężna; Afrykanin w belgijskim Kongu miał taką samą możliwość wyrażania swojego zdania jak obywatel stalinowskiego Związku Radzieckiego"
• sami sobie są winni, bo kraje Afryki "nie zdołały stworzyć sprawiedliwych, dostatnich i demokratycznych społeczeństw. Powody, dla których nie udało się to prawie w całej Afryce, wykraczają daleko poza dziedzictwo kolonializmu. Jednym z nich jest dramatyczna sytuacja kobiet w tamtejszych społeczeństwach i wynikające z niej przemoc, ucisk i uprzedzenia. Innym czynnikiem jest głęboko zakorzeniona w afrykańskiej kulturze tolerancja, a nawet uwielbienie dla ,silnych przywódców" w rodzaju Mobutu, dla których polityka oznacza przede wszystkim wzbogacenie własne i swojego klanu albo grupy etnicznej. Wreszcie i być może to nadal być najważniejsze w strukturę społeczną wciąż ciasno wplecione jest dziedzictwo tubylczego niewolnictwa."

Bibliografia

1. Adam Hochschild, Duch króla Leopolda. Opowieść o chciwości, terrorze i bohaterstwie w kolonialnej Afryce, przeł. P. Tarczyński, Warszawa 2012
2. Adam Hochschild, King Leopold's Ghost: A Story of Greed, Terror and Heroism in Colonial Africa. Pan Macmillan (1998)
3. wojna propagandowa o Kongo