Wiadomość sfałszowana

Z Literatura przedmiotu
(Przekierowano z Fake news)
Skocz do: nawigacja, szukaj

Etymologia

Edgar Allan Poe

  • prasa publikuje fałszywe informacje[1]
  • "Nie zapominajmy, iż na ogół dążeniem dzienników naszych jest raczej pościg za sensacją, łechtanie ciekawości niż sprzyjanie prawdzie. To ostatnie tylko wówczas ma się na uwadze, gdy daje się pogodzić z pierwszym. Pismo, które pozostaje w zgodzie z poglądem utartym (choćby najlepiej uzasadnionym), nie znajduje uznania śród tłumu. W pojmowaniu gawiedzi głębokość polega tylko na jaskrawym przeciwieństwie do powszechnego zdania"[2]

Historia

  • Z antyku, VI w. n.e. Prokopiusz z Cezarei, Sekretna historia (cel: zniesławienie Justyniana)[3]
  • Pietro Aretino, twórca pamfletów, wynalazca paszkwilu, szantażował swe ofiary[4]
  • Jonathan Swift, The Art of Political Lying, 1710 - narzeka na polityczne sfałszowane wiadomości, pisze o szkodach, jakie wyrządza kłamstwo, nawet odkryte[5]
  • Edgar Allan Poe, autor kilku sfałszowanych wiadomości; 1844, pisze sfałszowaną wiadomość o przelocie nad Atlantykiem w 3 dni, wywołała sensację, odwołana 4 dni po publikacji[6]
  • Orson Welles, Wojna światów[7]
  • Chicago Daily Tribune, 3.11.1948 - wskutek pośpiechu mylnie ogłasza prezydenta: "Dewey Defeats Truman"[8]
  • Villejuif leaflet - Sfałszowana wiadomość sprzed czasów sieci[9]
  • początkowo fejki powstawały w celach satyrycznych i parodystycznych[10]
  • początkowo dawały się łatwo odróżniać wizualnie: styl, font, linki[11]
  • Kryzys sfałszowanych wiadomości w 1896[12]
  • W czasach Jeffersona fałszywe wiadomości to norma[13]
  • Propaganda US i GB w prasie irańskiej w celu zmiany rządów i ochrony interesów naftowych[14]
  • "“Don’t believe everything you read on the Internet” – Abraham Lincoln"[15]
  • Fakty alternatywne
  • Wiadomość sfalszowana: Bachtin, wesołe oszustwo vs. patetyczne kłamstwo
  • fake-newsy w Chinach: "Obecnie chińskie media są pełne fałszywych informacji jak ta powyżej [Bill Gates wynajął apartament za 100 milionów juanów na Olimpiadę], ponieważ reperkusje prawne zdarzają się bardzo rzadko. Rozpowszechnianie tego typu informacji kwalifikuje się jako oszustwo, ale w Chinach ludzie uważają, że to tylko bujda i nic więcej"[16]

Definicja

  • z punktu widzenia prawa: "we define "fake news" as the online publication of intentionally or knowingly false statements of fact"[17]
  • "“Fake news” refers to untrue stories, factually warped reports, or otherwise nonexistent events which represent “statements of fact” as being real, that is, not parody or some form of opinion, in a pseudo-journalistic manner. The most fundamental element of fake news is that the stories make assertions which are not based on objectively verifiable fact. This sort of “reporting” shall be referred to as fake news regardless of whether its deceptiveness arises intentionally, knowingly, or recklessly."[18]
  • Komisja Europejska: fake-news - "‘this term has been appropriated and used misleadingly by powerful actors to dismiss coverage that is simply found disagreeable", zamiast tego dezinformacja: "all forms of false, inaccurate, or misleading information designed, presented and promoted to intentionally cause public harm or for profit"[19]

Klasyfikacja

  • Tandoc, Zheng, Ling:
    1. News Satire
    2. News Parody ('Where parodies differ from satires is their use of non-factual information to inject humor. Instead of providing direct commentary on current affairs through humor)
    3. News Fabrication
    4. Photo Manipulation
    5. Advertising and Public Relations
    6. Propaganda[20]
  • Clarie Wardle, wg rosnącej zwodniczości intencji :
    1. Satire or Parody
    2. False Connection (the content is not supported by headlines)
    3. Misleading Content ("Misleading use of information to frame an issue or individual")
    4. False Context
    5. Imposter Content ("When genuine sources are impersonated")
    6. Manipulated Content
    7. Fabricated Content (100%fake)[21]
  • Robin, Chen, Conroy (klasyfikacja na potrzeby wykrywania automatycznego):
    1. Serious Fabrications
    2. Large-Scale Hoaxes
    3. Humorous Fakes[22]
  • Angeliki Monnier - typologia opisu sfałszowanych wiadomości:
    1. deskryptywna: opis zdarzeń
    2. normatywna: remedia
    3. refleksywna: analiza[23]

Charakterystyka genologiczna

  • sfałszowana wiadomość jest bliska fikcji literackiej, parodia, satyra[24]
  • musi zawierać niewiele danych, możliwie wieloznacznych[25]

Rozprzestrzenianie się

  • domknięcie poznawcze: Wojciszke, Psychologia społeczna;
  • Sfałszowane wiadomości rozprzestrzeniają się szybciej niż autentyczne[26]
  • Wirusowość wzrasta wskutek homofilii, samo spotkanie podobnie myślących prowadzi do powstawania sfałszowanych wiadomości[27]
  • Hipoteza badawcza: sfałszowane wiadomości są jak pożar lasu i rozprzestrzeniają się szybciej, gdy w sieci jest komora pogłosowa[28]
  • Sfałszowane wiadomości są o tym, co ludzie chcą usłyszeć: nie są prawdziwe, ale prawdopodobne[29]
  • Prasa, telewizja, radio traktują sieć z nabożeństwem, jak niepiśmienni pismo[30]
  • Daniel David: to, co usłyszeliśmy, odruchowo przyjmujemy za prawdę[31]
  • "there are four categories of the actors who circulate false information: those who do it knowing that information is fake, just to put a mess in the system; those who do so by ideological militancy as to serve their cause; those who do so to promote political, economic or even personal interests; finally, those who do it believing information is true, and it is about them that the question of “post-truth” arises (Bronner, quoted in Hirschhorn, 2017, n.p.; see also Bronner, 2013). It is for this reason that Gerald Bronner doubts the efficiency of devices destined to help users identify the least reliable information, which are only “just a drop in the ocean” (Bronner, quoted in Hirschhorn, 2017, n.p.)"[32]

Ekonomia

  • źródło zarobku: "fact, a successful fake news publication can be shared millions of times and generate tens of thousands dollars in advertising revenue."[33]
  • zagrażają finansowej stabilności[34]
  • Marketing wspiera kulturę sfałszowanej wiadomości, np. prawo nagłówków Betteridge’a[35]

Prawo

  • Najczęstszym powodem procesów związanych ze sfałszowanymi wiadomościami jest zniesławienie[36]
  • Emotional distress (IIED) - przypadek Hustlera[37]
  • Przypadek Hustlera poszerzył wolność czasopism satyrycznych[38]
  • Jeśli satyra jest oczywista, zniesławienie może nie wchodzić w grę[39]
  • Posiadamy konstytucyjne prawo do kłamania (oddalono oskarżenie o bezprawne noszenie wojskowych medali i odznaczeń)[40]
  • fałsz stwierdzenia nie pozbawia go ochrony wynikającej z wolności słowa gwarantowanej przez Pierwszą Poprawkę[41]
  • Google banuje strony ze sfałszowanymi wiadomościami[42]

Sfałszowane wiadomości w internecie

  • Veles - strony pro Trump generują zyski[43]
  • Veles - strony stworzone przez nastolatka są cytowane przez koncerny medialne obok artykułów wybitnych dziennikarzy[44]
  • Imigrant na fotografii z Angelą Merkel okrzyknięty terrorystą: efekt "ruchomych piasków", próba zaprzeczenia potwarzy naraziła go na jeszcze większe ataki[45]
  • Astroturf - boty publikujące komentarze stwarzają wrażenie oddolnego, masowego ruchu[46]
  • Influence bot: "“realistic, automated identities that illicitly shape discussions on social media sites like Twitter and Facebook, posing a risk to freedom of expression.”[47]
  • fotografia amerykańskich żołnierzy "zmuszonych" do praktyk muzułmańskich; w istocie byli to muzułmanie służący w armii amerykańskiej [48]
  • strony z hoaxami: DHMO.org, MartinLutherKing.org (utworzona w celu dyskredytacji M.L.Kinga)[49]
  • strona WWW ze sfałszowanymi wiadomościami jako reklama filmu[50]
  • Hillary Clinton - sfałszowane głosy, wiadomość w ChristianTimesNewspaper.com[51]
  • “Ending the Fed”, wątek rumuński w kampanii Trumpa[52]
  • Sfałszowane wiadomości w Rumunii[53]

Wykrywanie i remedia

  • cenzura dziś: rząd pomija sąd i nakazuje wyłączyć internet[54]
  • EU HLEG wspiera rozwój akademickich centrum przeciw dezinformacji, podaje pié© filarów walki ze sfałszowanymi wiadomościami[55]
  • Terroryzm informacyjny: Another concern is that fake news often generates premature and incorrect alerts concerning the precautionary withdrawal of certain foodstuff.[56]
  • podejście lingwistyczne:
    • Bag of Word: wzorce i wybór słownictwa (piszący kłamstwa mają tendencję do częstszego użycia czasowników i zaimków osobowych, piszący prawdę używają więcej rzeczowników, przymiotników i przyimków)
    • Deep Syntax: struktury syntaktyczne korelowane z kłamstwem
    • Analiza Semantyczna: konfrontacja różnych świadectw
    • Struktura Retoryczna: graf tekstu pokazujący jego retoryczną strukturę[57]
  • podejście sieciowe: informacje na temat lokalizacji nadawcy przekazu[58]
  • Portale do sprawdzania faktów[59]
  • porzucenie metryki klikalności na rzecz metryki czasu spędzonego[60]
  • ucieczka z bańki informacyjnej[61]
  • stanfordzkie kryteria wiarygodności wiadomości (Stanford History Education Group)[62]
  • nie ufać anonimom[63]
  • credentials, np. w nauce są to czasopisma z peer-review[64]
  • świadomość stronniczości i nachylenia poznawczego[65]
  • Instytucja weryfikująca fałszywe wiadomości byłaby orwellowskim ministerstwem prawdy[66]
  • W przypadku wojny prezydent może kontrolować wszelkie środki komunikacyjne[67]
  • teoria rynku idei: fałsz należy zwalczać nie cenzurą wypowiedzi, ale wypowiedziami prawdziwymi[68]
  • Dziennikarze nie ochronią nas przed fałszywymi wiadomościami[69]
  • "A more productive means of countering the implications of fake news is to be found in the promotion of a culture of civil discourse and a willingness to agree to disagree peacefully, as well as in ensuring that educational curriculums support efforts to the fostering of such civil society.[70]

Bibliografia

  • Antos, G. (2019). Fake news. Dlaczego im ulegamy. Albo: „Urządzę wam świat tak, jak mi się podoba”. Tekst i dyskurs - text und diskurs. 191–213. 10.7311 tid.12.2019.11.
  • Allcott, H., Gentzkow, M. (2017). Social Media and Fake News in the 2016 Election. The Journal of Economic Perspectives, 31(2), 211–236. https://doi.org/10.1257/jep.31.2.211
  • Bąkowicz, K. (2019). Wprowadzenie do definicji i klasyfikacji zjawiska fake newsa. Studia Medioznawcze, t. 20, 3(78), 280–289.
  • K. Bąkowczicz, Fake news jako produkt medialny w dobie postprawdy, Warszawa 2019.
  • Berger, J., Milkman K. (2012). What makes online content viral? Journal of Marketing Research, 49(2), 192–205. https://doi.org/10.1509/jmr.10.0353
  • Bloch, M. (1999). Réflexions d’un historien sur les fausses nouvelles de la guerre. Paris: Allia.
  • Bybee, Carl. "Can Democracy Survive in the Post-Factual Age?" Journalism and Communication Monographs 1:1 (Spring 1999): 29-62
  • Dewey, John. (1927). The Public and its Problems. New York: Holt.
  • Froissart, P. (2004). Des images rumorales en captivité : émergence d’une nouvelle catégorie de rumeur sur les sites de référence sur Internet. Protée, 32(3), 47–55. https://doi.org/10.7202/011258ar
  • Froissart, P. (2002). Les images rumorales, une nouvelle imagerie populaire sur Internet.Bry-Sur-Marne: INA.
  • Huyghe, F. B. (2016). La désinformation, Les armes du faux. Paris: Armand Colin.
  • Ryan Kraski, Combating Fake News In Social Media: U.S. and German Legal Approaches, „St. John's Law Revew” 2017, Vol. 91, No. 4.
  • Tom Nichols, The Death of the Expertise
  • Ploux, F. (2001). Bruits alarmants et fausses nouvelles dans la France du XIXe siècle (1814-1870). Hypothèses, 4(1), 303–314. https://doi.org/10.3917/hyp.001.0303
  • Klaudia Rosińska, Fake news. Geneza, istota, przeciwdziałanie,
  • A. Brad Schwartz, Orson Welles, Broadcast hysteria : Orson Welles's War of the worlds and the art of fake news
  • Karina Stasiuk, Dezinformacja. Próba ujęcia dyskursywnego, June 2023, DOI: 10.4467/25442554.MBK.23.004.18027
  • Szulc, M. (2020). Manipulowanie informacją w sieci za pomocą fake newsów jako zagrożenie dla młodzieży. Psychologia Wychowawcza, 59(17), 140–158. http://doi.org/10.5604/01.3001.0014.2656
  • Z. Tufekci. Grooming, Gossip, Facebook and MySpace – what can we learn about these sites from those who won’t assimilate? Information, Communication & Society, 11(4):544–564, 2008.
  • Zubiaga, A., Liakata, M., Procter, R., Wong Sak Hoi G., & Tolmie P. (2016). Analysing How People Orient to and Spread Rumours in Social Media by Looking at Conversational Threads. PLoS ONE, 11(3), e0150989. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0150989
  • Jon Bruschke, Laura Divine, Debunking Nixon’s radio victory in the 1960 election: Re-analyzing the historical record and considering currently unexamined polling data, "The Social Science Journal" Volume 54, Issue 1, March 2017, Pages 67-75

Przypisy

  1. E. A. Poe, Tajemnica Marii Roget, w: jego, Opowiadania, t. 1, s. 268
  2. E. A. Poe, Tajemnica Marii Roget, w: jego, Opowiadania, t. 1, s. 273
  3. Joanna M. Burkhardt, Combating Fake News in the Digital Age. Expert Guides to Library Systems and Services, Library Technology Reports Nov/Dec 2017, vol. 53 / No 8, s. 5
  4. Joanna M. Burkhardt, Combating, s. 6.
  5. Joanna M. Burkhardt, Combating, s. 6.
  6. Joanna M. Burkhardt, Combating, s. 6.
  7. Joanna M. Burkhardt, Combating, s. 6 (w kwestii audycji Wellesa opiera się na Wikipedii)
  8. Joanna M. Burkhardt, Combating, s. 6.
  9. Luis González Vaqué, Fake News in the Food Sector. Consumer Distrust and Unfair Competition, "EFFL - European Food and Feed Law Review" 2018 No 5, s. 417
  10. Joanna M. Burkhardt, Combating, s. 7.
  11. Joanna M. Burkhardt, Combating, s. 14.
  12. Annie C. Hundley, Fake News and the First Amendment: How False Political Speech Kills the Marketplace of Ideas, "Tulane Law Review" 2017, Vol. 92:497, s. 498
  13. Hundley, Fake News and the First Amendment, s. 500
  14. William D. Toronto, Fake News and Kill Switches, s. 171 S.
  15. William D. Toronto, Fake News and Kill Switches: The U.S. Government’s Fight to Respond to and Prevent Fake News, "Air Force Law Review", vol. 79, 2018, s. 169.
  16. Yu Hua, Chiny w dziesięciu słowach, s. 282
  17. David O. Klein, Joshua R. Wueller, Fake News: A Legal Perspective, "Journal of Internet Law", Vol. 20, No. 10, April 2017, s. 6.
  18. Ryan Kraski, Combating Fake News In Social Media: U.S. and German Legal Approaches, „St. John's Law Revew” 2017, Vol. 91, No. 4, s. 923
  19. Fake News in the Food Sector, s. 413
  20. Edson C. Tandoc Jr., Zheng Wei Lim, Richard Ling, Defining Fake News. A typology of scholarly definitions, "Digital Journalism", Vol.6, No. 2, 2018, p. 141-147
  21. Claire Wardle, Fake news. It's complicated, February 16, 2017, https://medium.com/1st-draft/fake-news-its-complicated-d0f773766c79
  22. Rubin, V. L., Chen, Y., & Conroy, N. J. (2015). Deception detection for news: Three types of fakes. Proceedings of the Association for Information Science and Technology, 52(1), s.
  23. Angeliki Monnier, Narratives of the Fake News Debate in France, "IAFOR Journal of Arts & Humanities" Vol.5, 2, Autumn 2018.
  24. Klein, Wueller, Fake News: A Legal Perspective, s. 11
  25. Luis González Vaqué, Fake News in the Food Sector. Consumer Distrust and Unfair Competition, European Food and Feed Law Review 2018 No 5, s. 411
  26. Petter Törnberg, Echo chambers and viral misinformation: Modeling fake news as complex contagion, „PLoS ONE” 2018, 13(9), s. 2.
  27. Petter Törnberg, s. 2.
  28. Petter Törnberg, s. 2.
  29. Alexander Christov, Economic Effects Of The Fake News On Companies And The Need Of New PR Strategies, "Journal of Sustainable Development" 2018, Vol. 8 (20), s. 44
  30. Mircea Botei, Misinformation With Fake News, "Bulletin of the Transilvania University of Brasov. Series VII: Social Sciences. Law", 2017, Vol. 10 Issue 2, s. 133.
  31. Mircea Botei, Misinformation With Fake News, s. 139.
  32. Hirschhorn, M. (2017). Conversation avec Gérald Bronner: ce n’est pas la post-vérité qui nous menace, mais l’extension de notre crédulité. The Conversation (France). 19 February. Retrieved from http://theconversation.com/conversation-avec-geraldbronner- ce-nest-pas-la-post-verite-qui-nous-menace-mais-lextension-de-notrecredulite- 73089
  33. Klein, Wueller, Fake News: A Legal Perspective, s. 6
  34. Christov, Economic Effects, s. 46
  35. Pierre Berthon, Emily Treen, Leyland Pitt, How Truthiness, Fake News and Post-Fact Endanger Brands and What to Do About It, "Marketing Intelligence Review" 2018, Vol. 10:1, s. 21
  36. Klein, Wueller, Fake News: A Legal Perspective, s. 6
  37. Klein, Wueller, Fake News: A Legal Perspective, s. 7
  38. David O. Klein, Joshua R. Wueller, Fake News: A Legal Perspective, s. 8.
  39. Klein, Wueller, Fake News: A Legal Perspective, s. 7
  40. Klein, Wueller, Fake News: A Legal Perspective, s. 10
  41. Hundley, Fake News and the First Amendement, s. 498
  42. Klein, Wueller, Fake News: A Legal Perspective, s. 10
  43. William D. Toronto, Fake News and Kill Switches: The U.S. Government’s Fight to Respond to and Prevent Fake News, "Air Force Law Review", vol. 79, 2018, s.171
  44. Joanna M. Burkhardt, Combating, s. 25.
  45. Kraski, Combating, s. 955.
  46. Joanna M. Burkhardt, Combating, s. 16.
  47. The DARPA Twitter Bot Challenge, cyt. za: Joanna M. Burkhardt, Combating, s. 17.
  48. Joanna M. Burkhardt, Combating, s. 23.
  49. Joanna M. Burkhardt, Combating, s. 7.
  50. David O. Klein, Joshua R. Wueller, Fake News: A Legal Perspective, "Journal of Internet Law", Vol. 20, No. 10, April 2017, s. 6.
  51. Hundley, Fake News and the First Amendement, s. 498
  52. Mircea Botei, Misinformation With Fake News, s. 134.
  53. Mircea Botei, Misinformation With Fake News, s. 136.
  54. Fake News and Kill Switches, s. 196.
  55. (Fake News in the Food Sector, s. 413-414
  56. Fake News in the Food Sector, s. 417
  57. Joanna M. Burkhardt, Combating, s. 16.
  58. Joanna M. Burkhardt, Combating, s. 16.
  59. Joanna M. Burkhardt, Combating, s. 24.
  60. Joanna M. Burkhardt, Combating, s. 24.
  61. Joanna M. Burkhardt, Combating, s. 26.
  62. Joanna M. Burkhardt, Combating, s. 27.
  63. Joanna M. Burkhardt, Combating, s. 31.
  64. Joanna M. Burkhardt, Combating, s. 31.
  65. Joanna M. Burkhardt, Combating, s. 31.
  66. William D. Toronto, Fake News and Kill Switches, s. 177.
  67. William D. Toronto, Fake News and Kill Switches, s. 177.
  68. Hundley, Fake News and the First Amendement, s. 515
  69. Angeliki Monnier, Narratives of the Fake News, s. 15
  70. Er-Win Tan, Overcoming the Challenge of Fake News, "IAFOR Journal of Arts & Humanities" Vol.5, 2, Autumn 2018.