Jurij Łotman
Z Literatura przedmiotu
- Język: "wszelki system komunikacji posługujący się znakami uporządkowanymi w szczególny sposób". Ł. odróżnia języki, s. 16:
- od systemów nie służących jako środki komunikacji
- od systemów komunikacyjnych nie posługujących się znakami
- od znakowych systemów komunikacyjnych posługujących się znakami nieuporządkowanymi
- Ł. wyróżnia języki, s. 18.
- języki naturalne
- języki sztuczne
- języki wtórne (wtórne systemy modelujące)
- język literatury - nadbudowany nad językiem naturalnym jako system wtórny, s. 35.
- Znaczenie - inwariant przekładu, s. 53.
- Znak nie może istnieć w izolacji, znaczenie powstaje jako przecięcie dwóch łańcuchów struktur, planu treści i planu wyrażania, problem treści to problem przekodowania, s. 55.
- przekodowanie semantyczne (równoważność przedmiotów), przekodowanie pragmatyczne (równoważność perspektyw), s. 70.
- znaczenie paradygmatyczne powstaje w wyniku przekodowania zewnętrznego, znaczenie syntagmatyczne - przekodowania wewnętrznego, s. 72.
- Tekst i jego cechy konstytutywne
- wyrażenie - powstaje jako realizacja działania pewnego systemu semiotycznego
- ograniczenie - np. początek i koniec wypowiedzi językowej, rama w malarstwie, rampa w teatrze
- strukturalizacja - organizacja wewnętrzna znamionująca strukturalną całość, s. 76-79.
- przekodowanie wewnętrzne vs. przekodowanie zewnętrzne, s. 110
- przekodowanie wewnętrzne: budowa tekstu na osi syntagmatycznej
- przekodowanie zewnętrzne: budowa tekstu na osi paradygmatycznej
Bibliografia
- Jurij Łotman, Struktura tekstu artystycznego, przeł. A. Tanalska, Państwowy Instytut Wydawniczy: Warszawa 1984