Albert Lord

Formuła

• punkt wyjścia: repetycje, typowe epitety, klisze epickie, stereotypowe frazy
• definicja formuły Milmana Parry'ego: "grupa słów używanych zawsze w tych samych pozycjach metrycznych do wyrażenia pewnych podstawowych treści"
• "Terminem "wyrażenie formularne" nazywam wers lub półwers skonstruowany na bazie formuł. "Tematem" jest dla mnie opis zdarzeń lub stanów, powtarzający się w różnych fragmentach pieśni"
• przedmiot badania: epika oralna, pieśń
• sztuka pieśniarza: "polega nie tyle na pamięciowej repetycji usztywnionych przez upływ czasu formuł, ile na zdolności do ustawicznej kompozycji i rekompozycji fraz (opartych na wzorcu wyznaczonym przez zasób formuł podstawowych) w zależności od potrzeb każdego momentu każdej narracji."
• podstawowe typy formuł
  1. "nazwy postaci działających i określenie głównych działań oraz ich czasu i miejsca" (,,Puchar wychyla Marko Królewicz")
  2. "najczęstsze w opowiadaniu czynności" (,,i dosiada swojego deresza")
  3. czas akcji (,,Kiedy świt rozpostarł swoje skrzydła")
  4. miejsce akcji (,,A w Prilipie, w mieście domów białych")
• formuły to "fundamentalne elementy stylu oralnego"
• modyfikacje formuł: "Metoda używania języka jest taka sama jak metoda twórcza w poezji oralnej - polega na podstawieniach w obrębie reguł wyznaczanych przez gramatykę"

Pieśniarz

• kariera pieśniarza: "Nasza metoda polega na podążaniu tropami młodego pieśniarza od samego początku jego kariery. Rozpoczynamy badanie wtedy, gdy przyswaja on tradycję jeszcze całkiem biernie, przez samo tylko przysłuchiwanie się pieśniom."
• pieśniarz nie zna teorii: "Jeśli ten pieśniarz dorasta w tradycji jugosłowiańskiej, zostaje uwrażliwiony na rytm dziesięciozgłoskowca i następującej po nim pauzy składniowej, mimo że nigdy w życiu nie policzył tych dziesięciu sylab, a zapytany - może nie będzie umiał powiedzieć, ile sylab jest pomiędzy dwiema pauzami."
• akompaniament muzyczny: jednostrunowe gusle

Kwestia homerycka

• kwestie homeryckie

1. zakwestionowanie pojedynczego autorstwa: Czy w czasach Homera istniało pismo?
   • Józef Flawiusz, I w.
   • D'Aubignac, XVIII w.
   • August Wolf, Prolegomena ad Homerum, 1795
   • tak, ale bez literatury - pismo linearne B
2. "błędy" i niespójności w eposach
   • "Querelle des Anciens et des Modernes", XVII w.
   • D'Aubignac, Perrault, Giambattista Vico, Robert Wood
   • "drzemiący Homer": poeta oralny koncentruje się w jednej chwili tylko na jednym konkretnym fragmencie (Maurice Bowra, Tradition and Design in the Illiad, 1930)
3. Jak możliwe tak długie eposy bez pisma?
   • Robert Wood
4. Homer a średniowieczni minstrele i poezja ustna
   • od XVIII w.: D'Aubignac, Thomas Blackwell, Percy, Macpherson, Herder, Goethe
5. przekaz o redakcji Pizystrata
   • znany od czasów starożytnych
6. formy dialektalne z różnych regionów, archaizmy z różnych okresów
   • od XIX w.

• Homer: pierwszy twórca czy ostatni kompilator? (Unitaryzm vs. separatyzm)
• teorie wielokrotnego autorstwa:
  1. Homer kompilator (Liedertheorie): D'Aubignac, Conjectures (1715); Lachmann, XIX w.
  2. rdzeń modyfikowany przez kolejnych redaktorów, Homer ostatni redaktor
• poszukiwania archetypu tekstowego
  • Leaf: pięć warstw tekstu
  • MacKay, The Wrath of Homer
  • krytyka: Allen, Homer: the Origins and the Transmission
• trzecia droga: tradycja oralna

Bibliografia

1. Albert B. Lord, Pieśniarz i jego opowieść, przeł. P. Majewski, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego: Warszawa 2010.