Gayatri Chakravorty Spivak

Czy podporządkowani inni mogą przemówić

• Katecheza: "Związek z ruchem robotniczym jest po prostu umiejscowiony w pragnieniu [desire]. Nie jest to „pożądanie” [„desire”] z Anty-Edypa, będące świadomą dezinter-pretacją ogólnego przepływu (którego residuum jest „podmiot”) i dla którego nie dałoby się znaleźć adekwatnej nazwy – to nominalna katachreza."
• ONZ, feministyczny aparatczyk: "feministycznego aparatczyka w stylu Narodów Zjednoczonych są niemal identyczne. Jej walka z patriarchal-nymi zasadami jest ze wszech miar urocza w jej własnym miejscu zamieszkania, ale żałosna, gdy „aplikuje się ją” globalnie13."
• Rozwój to idea kolonialna: "Pomogło ono pozytywistycznemu empiryzmowi – legitymizującemu zaawansowany kapita-listyczny neokolonializm – w zdef i niowaniu własnego pola jako „konkretnego doświad-czenia”, „tego, co faktycznie się wydarza” (podobnie stało się w przypadku kapitali-stycznego kolonializmu i, mutatis mutandis, wyzysku-jako-„Rozwoju”."
• "Brzuchomówstwo podporządkowanych innych [subaltern] staje się w ten sposób kartą prze-targową lewicowego intelektualisty."
• "Jesteśmy tego na co dzień świadkami w naszej dyscyplinie, gdy widzimy, jak postkolonialny migrant staje się normą, znów przysłaniając rdzennego mieszkańca [native]26."
• Intelektualiści samowolnie reprezentują podporządkowanych innych w sposób pozornie obiektywny: "Tym samym ujawniona zostaje banalność two-rzonych przez lewicowych intelektualistów list z dysponującymi samowiedzą i politycz-nym sprytem podporządkowanymi innymi [subalterns]; reprezentując ich, intelektuali-ści zarazem prezentują siebie jako przezro-czystych."
• Problem reprezentacji u Marksa: "Drobni chłopi: Nie mogą sami siebie reprezentować, muszą być reprezentowani."
• Nie można ograniczać się do kwestii płci, trzeba uwzględnić klasę: "zwłaszcza w celu powiedzenia, że to właśnie za nimi prze-mawia, działa i sam wie lepiej uciskany podmiot, prowadzi do esencjalistycznej, utopijnej polityki, która jeśli zostanie prze-niesiona do monotematycznie rozumianej kwestii płci (zamiast klasy), może prowa-dzić do bezwarunkowego wsparcia dalszej fi nansjeryzacji świata."
• Dwa rodzaje reprezentacji są zależne wzajemnie: "Muszą zauważać, jak przed-stawienie świata w reprezentacji – w samej scenie pisania, w swoim Darstellung – skrywa wybór i potrzebę „bohaterów”, krewnych z linii ojca, przedstawicieli władzy – Vertre-tung."
• Odrzuca pojęcia władzy i pożądania: "Moim zdaniem radykalna praktyka winna raczej towarzyszyć tej podwójnej sesji reprezentacji, niż na powrót wprowadzać indywidualny podmiot za pomocą totali-zujących pojęć władzy i pożądania"
• Said krytykuje Foucaulta: "Edwarda W. Saida krytykę Foucaultowskiego pojęcia władzy jako kategorii zniewalającej i mistyf i kującej, która pozwala mu na „zamazywanie roli klas, ekonomii, powstań i rebelii”, choć nie należy również ignorować znaczenia poję-cia „władza” w tym, co subindywidualne50."
• Dwa podmioty: "Wszystko to wprowadza na powrót konstytuujący pod-miot na co najmniej dwóch poziomach: a) Podmiot pożądania i władzy jako nieredu-kowalne założenie metodologiczne oraz b) bezpośrednio dla siebie dostępny, jeśli nie identyczny ze sobą, podmiot uciska-nych."
• "Do analizy zaproponowanej przez Saida chciałabym dodać pojęcie utajonego pod-miotu władzy i pożądania, kryjącego się za przejrzystością intelektualisty."
• Podmiot władzy stojący po stronie wyzyskiwaczy: "Ów P/podmiot, osobliwie zszyty niewi-dzialnymi nićmi za pomocą szeregu zaprze-czeń, znajduje się w międzynarodowym podziale pracy po stronie wyzyskiwaczy."
• Inny Europy nie może mieć władzy i pożądania: "Współcześni francuscy intelektualiści nie potraf i ą wyobrazić sobie Władzy i Pożą-dania, które byłyby umiejscowione w nie-nazwanym podmiocie Innego Europy."
• Epistemiczna przemoc tworząca innego: "epistemicz-nej przemocy był zarządzany z oddali, roz-legły i heterogeniczny projekt polegający na tworzeniu kolonialnego podmiotu jako Innego. P"
• Episteme kolonizatorska: "A co się stanie, gdy uznamy, że ta szczególna redef i nicja była tylko częścią europejskiej i kolonialnej opowieści histo-rycznej?"
• Przemoc epistemiczna: "szkicowe zarysowanie epistemicznej prze-mocy związanej z kodyf i kacją prawa hindu-skiego."
• Cztery źródła prawa hinduskiego: "sruti (to, co usłyszane), smriti (to, co pamiętane), sāstra (traktat) i vyavahāra (działanie)56."
• Podręcznik dla kolonizatora: "Minute on Indian Education Macaulaya z 1835"
• Centralne pytanie tekstu: "Musimy teraz zmierzyć się z następującym pytaniem: czy po drugiej stronie międzynarodowego podziału pracy i uspołecznionego kapitału; wewnątrz i na zewnątrz obiegu epistemicznej przemocy imperialistycznego prawa i edukacji uzu-pełniającej wcześniejszy tekst ekonomii podporządkowani inni [the subaltern] mogą przemówić?"
• Subalterni od Gramsciego: "Antonia Gramsciego o „klasach zależnych” [the subaltern]59"
• Sub altern studies: "Ich projekt to próba przemy-ślenia kolonialnej historiograf i i Indii z per-spektywy nieciągłego łańcucha powstań chłopskich podczas kolonialnej okupacji."
• "problem „pozwolenia na prowadzenie narracji”"
• Ranajit Guha,
• Historia wysuwana czoło rolę elit: "Historiografia hinduskiego nacjonalizmu była przez długie lata zdominowana przez elitaryzm – kolonialny i mieszczańsko-nacjo-nalistyczny […], które podzielały uprzedzenie dotyczące tego, że tworzenie narodu hindu-skiego i rozwijanie jego świadomości – nacjo-nalizmu, stanowiącego potwierdzenie tego procesu, było wyłącznie lub w przeważającej mierze osiągnięciem elity"
• "W historiografiach kolonialnych i neokolonialnych osiągnięcia te przypisywane są brytyjskim zarządcom kolo-nialnym, administratorom, policji, instytu-cjom i kulturze; w pismach nacjonalistycznych i neonacjonalistycznych zaś – osobistościom hinduskiej elity, jej instytucjom, działaniom i przekonaniom6"
• "Przeciw tej lokalnej elicie możemy uru-chomić to, co Guha nazywa „polityką ludu""
• "podporządkowani inni [the subaltern] nie mogą przemówić."
• Brak uwzględnienia kobiet w badaniach postkolonialnych: "W obrębie tej wymazanej trajektorii podmiotu podporządkowanych innych ślad różnicy płci zostaje zamazany podwój-nie"
• "zarówno jako przedmiot kolonialnej historiograf i i, jak i podmiot buntu, ideologiczna konstrukcja płci społeczno-kulturowej utrzymuje to, co męskie, w pozycji dominującej."
• "Jeśli to prawda, że w wyścigu produkcji kolonialnej podporządkowani inni nie mają historii i nie mogą przemówić, podporządkowany inny jako kobieta kryje się w jeszcze głębszym cieniu."
• Kolonizacja w skrócie, cel tania siła robocza nie chroniona przez prawo: "u zarania kapitalizmu przemysło-wego i podboju grupa państw (przeważnie z Pierwszego Świata) znalazła się w pozycji umożliwiającej inwestowanie kapitału, inna grupa zaś, zasadniczo z Trzeciego Świata, zapewniła terytorium inwestycjom, tak dzięki podporządkowanym lokalnym kapi-talistom, jak i niechronionej przez prawo oraz podlegającej ciągłej wymianie sile roboczej. Aby podtrzymywać cyrkulację i powiększać industrialny kapitał (jak również ze względu na zadania administracyjne w ramach XIX-wiecznego kapitalizmu terytorialnego), rozwijano transport, prawo i standaryzo-wane systemy edukacji – nawet jeśli w tym samym czasie lokalne przemysły się rozpa-dały lub ulegały przekształceniom, podział ziemi rolnej ulegał reorganizacji, a surowce wywożono do kraju kolonizującego."
• "z uwagi na panujący postfordyzm i międzynarodowe podwykonawstwo niezorganizowana i per-manentnie tymczasowa praca kobiet staje się fi larem światowego handlu we współ-czesnej globalizacji,"
• Błędy filozofów: "Deleuze i Foucault zignorowali zarówno epistemiczną przemoc imperiali-zmu, jak i międzynarodowy podział pracy,"
• Eurocentryzm Derridy: "Derrida wydaje się świadomy etnocentryzmu produkcji wiedzy od samego początku swojej twórczości7"
• Derrida o piśmie chińskim i alfabetocentryzmie: "W europejskim XVII stuleciu, twierdzi Derrida, istniały trzy rodzaje „przesądów” działających w historii pisma, które stanowiły „symptom kryzysu świadomości europejskiej”80: „przesąd teologiczny”, „przesąd chiński” i „przesąd hieroglif i styczny”. Pierwszy z nich można wyjaśnić tak: Bóg spisał podstawowe czy też naturalne pismo – hebrajskie lub grec-kie. Drugi przesąd: chiński jest doskonałą odbitką pisma fi lozof i cznego, ale jest tylko odbitką, niczym więcej. Prawdziwe pismo fi lozof i czne jest „niezależne od historii”81 i zniesie [w sensie Heglowskiego Aufhebung – przyp. tłum] chiński do postaci łatwego-do-nauczenia pisma, które zastąpi aktualną wersję tego języka. Przesąd trzeci: pismo egipskie jest zbyt wzniosłe, żeby je odcy-frować."
• "Derrida uznaje etnocentryzm europej-skiej nauki pisma z końca XVII i początków XVIII wieku za symptom ogólnego kryzysu świadomości europejskiej."
• Palenie wdów: "Kiedy pytam, jak w ogóle można chcieć zostać spalonym w rytuale żałobnym po śmierci męża, zadaję to pytanie (upłcio-wionej) podporządkowanej innej [subal-tern woman] jako podmiotowi nie po to, by – jak nieco tendencyjnie sugeruje mój przyjaciel Jonathan Culler – „wytwarzać różnicę przez różnicowanie” albo „odwo-ływać się […] do tożsamości płciowej określonej jako esencjalne i uprzywilejo-wujące doświadczenie powiązane z ową tożsamością”"
• Zaznaczać pozycję podmiotu badającego: "Nie mam też awersji do uczenia się od zachodnich teoretyków, choć nauczyłam się już nalegać na zaznaczenie ich pozycji jako podmiotów badających."
• "To raczej zauważając te zagrożenia, niż rozwiązu-jąc problem, sformułowałam zdanie: „biali mężczyźni ratują brązowe kobiety przed brązowymi mężczyznami”, zdanie, które niczym nić przewodnia biegnie przez dzi-siejsze programy „gender i rozwoju”"
• "wprowadzonym przez Brytyjczyków zaka-zem palenia wdów w 1829"
• "w klasycznej wedyjskiej przeszłości „hinduskich” Indii – w Rygwedzie i Dharmasāstrze"
• „Te kobiety chciały umrzeć”
• Wdowa, sati, samo spalenie na stosie: "Hinduska wdowa wchodzi na stos swo-jego zmarłego męża i dokonuje na nim samospalenia. To właśnie of i ara z wdowy. (Tradycyjna transkrypcja sanskryckiego słowa oznaczającego wdowę to sati."
• Samospalenie wdów: "Rytuał nie był powszechnie stoso-wany i przypisany do konkretnej kasty czy klasy."
• Episteme u Foucault: "episteme”: „Episteme jest tym właśnie «aparatem», który umożliwia oddzielenie nie tylko prawdy od fałszu, ale również od tego, czego nie można określić mianem nauki”, Michel Foucault, Power/Knowledge…, s. 197.
• Na gruncie prawa hinduskiego wdowa ma prawo do samobójstwa: "Ten trzeci wyjątek od ogólnej zasady dotyczą-cej samobójstw anuluje zjawiskową tożsa-mość czy irracjonalność samospalenia, jeśli zostało ono dokonane w określonym miej-scu raczej niż w określonym stanie oświe-cenia."