Johan Huizinga: Różnice pomiędzy wersjami
Z Literatura przedmiotu
(→Poezja) |
|||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| + | |||
==Poezja== | ==Poezja== | ||
* poezja jako gra/zabawa: "Mit wraz z poezją wywodzi się ze sfery ludycznej, a wiara człowieka dzikiego, jak całe jego życie, więcej niż w połowie przynależą do tej właśnie sfery"<ref>Johan Huizinga, Homo ludens, s. 218.</ref> | * poezja jako gra/zabawa: "Mit wraz z poezją wywodzi się ze sfery ludycznej, a wiara człowieka dzikiego, jak całe jego życie, więcej niż w połowie przynależą do tej właśnie sfery"<ref>Johan Huizinga, Homo ludens, s. 218.</ref> | ||
* poezja jako zagadka: "Poetą jest ten, kto potrafi mówić językiem sztuki. Mowa poetycka różni się od powszedniej tym, że rozmyślnie wyraża się w szczególnych, nie dla każdego zrozumiałych obrazach. (...) To, co mowa poetycka czyni z obrazami, jest igraszką. Ustawia je w stylowe szeregi, wykłada w nie tajemnicę, tak że każdy obraz, igrając, daje odpowiedź na zagadkę."<ref>Johan Huizinga, Homo ludens, s. 225.</ref> | * poezja jako zagadka: "Poetą jest ten, kto potrafi mówić językiem sztuki. Mowa poetycka różni się od powszedniej tym, że rozmyślnie wyraża się w szczególnych, nie dla każdego zrozumiałych obrazach. (...) To, co mowa poetycka czyni z obrazami, jest igraszką. Ustawia je w stylowe szeregi, wykłada w nie tajemnicę, tak że każdy obraz, igrając, daje odpowiedź na zagadkę."<ref>Johan Huizinga, Homo ludens, s. 225.</ref> | ||
* poezja jako zagadka: "Ścisły związek między kunsztem poetyckim a zagadką ujawnia się nieustannie, pozostawiając liczne ślady. Zbytnia jasność uchodzi wśród skaldów za błąd techniczny. Do dawnych wymogów, przestrzeganych także w pewnym okresie przez Greków, należy ciemność słowa poety. Wśród trubadurów, których kunszt jak żaden inny ujawnia swoją towarzyską funkcję ludyczną, tzw. trobar clus, czyli poezja "z kluczem", poezja o ukrytym znaczeniu, cieszyła się uznaniem jako szczególny wyczyn."<ref>Johan Huizinga, Homo ludens, s. 225.</ref> | * poezja jako zagadka: "Ścisły związek między kunsztem poetyckim a zagadką ujawnia się nieustannie, pozostawiając liczne ślady. Zbytnia jasność uchodzi wśród skaldów za błąd techniczny. Do dawnych wymogów, przestrzeganych także w pewnym okresie przez Greków, należy ciemność słowa poety. Wśród trubadurów, których kunszt jak żaden inny ujawnia swoją towarzyską funkcję ludyczną, tzw. trobar clus, czyli poezja "z kluczem", poezja o ukrytym znaczeniu, cieszyła się uznaniem jako szczególny wyczyn."<ref>Johan Huizinga, Homo ludens, s. 225.</ref> | ||
| − | * poezja jako gra/zabawa: "Elementy i środki kunsztu poetyckiego najlepiej właściwie pojąc można jako funkcje ludyczne. Dlaczego człowiek podporządkowuje słowo pewnym miarom, kadencjom i rytmom? Ten, kto powie, że czyni tak z racji piękna lub z przejęcia, przesunie w istocie to | + | * poezja jako gra/zabawa: "Elementy i środki kunsztu poetyckiego najlepiej właściwie pojąc można jako funkcje ludyczne. Dlaczego człowiek podporządkowuje słowo pewnym miarom, kadencjom i rytmom? Ten, kto powie, że czyni tak z racji piękna lub z przejęcia, przesunie w istocie to ptanie jedynie w bardziej niedostępną sferę. Ten jednak, kto odpowie: człowiek tworzy poezję, ponieważ musi bawić się społecznie, trafia w samo sedno."<ref>Johan Huizinga, Homo ludens, s. 238.</ref> |
| + | |||
| + | ==Muzyka== | ||
| + | * muzyka jako czysta zabawa: "Muzyka polega na dobrowolnym podporządkowaniu się i ścisłym stosowaniu pewnego systemu konwencjonalnych reguł, określających dźwięk, rytm, melodię i harmonię. (...) Każda kultura ma swoją własną konwencję muzyczną i ucho ludzkie wytrzymuje zazwyczaj tylko te formy akustyczne, do których przywykło. Wielopostaciowość muzyki stanowi z kolei dowód, że z istoty swej jest ona zabawą, czyli mową w obrębie wewnętrznie tylko ustalonych granic, lecz wówczas już według bezwarunkowo obowiązujących reguł, bez użytkowego celu, lecz z wrażeniami przyjemności, odprężenia, radości i podniosłości."<ref>Johan Huizinga, Homo ludens, s. 313.</ref> | ||
==Gra/zabawa== | ==Gra/zabawa== | ||
* definicja gry/zabawy: "Jest to działanie, przebiegające w obrębie pewnych granic czasu, przestrzeni i sensu, w widocznym porządku, według dobrowolnie przyjętych reguł, poza sferę materialnej użyteczności czy konieczności. Nastrój zabawy to odrealnienie i zachwyt, albo natury sakralnej, albo też jedynie uroczystej, w zależności od tego, czy dana zabawa jest świętowaniem, czy uciechą. Działaniu towarzyszą uczucia uniesienia i napięcia, ono samo zaś powoduje wesołość i odprężenie"<ref>Johan Huizinga, Homo ludens, s. 222-223.</ref> | * definicja gry/zabawy: "Jest to działanie, przebiegające w obrębie pewnych granic czasu, przestrzeni i sensu, w widocznym porządku, według dobrowolnie przyjętych reguł, poza sferę materialnej użyteczności czy konieczności. Nastrój zabawy to odrealnienie i zachwyt, albo natury sakralnej, albo też jedynie uroczystej, w zależności od tego, czy dana zabawa jest świętowaniem, czy uciechą. Działaniu towarzyszą uczucia uniesienia i napięcia, ono samo zaś powoduje wesołość i odprężenie"<ref>Johan Huizinga, Homo ludens, s. 222-223.</ref> | ||
| + | |||
Wersja z 14:32, 30 sie 2021
Spis treści
Poezja
- poezja jako gra/zabawa: "Mit wraz z poezją wywodzi się ze sfery ludycznej, a wiara człowieka dzikiego, jak całe jego życie, więcej niż w połowie przynależą do tej właśnie sfery"[1]
- poezja jako zagadka: "Poetą jest ten, kto potrafi mówić językiem sztuki. Mowa poetycka różni się od powszedniej tym, że rozmyślnie wyraża się w szczególnych, nie dla każdego zrozumiałych obrazach. (...) To, co mowa poetycka czyni z obrazami, jest igraszką. Ustawia je w stylowe szeregi, wykłada w nie tajemnicę, tak że każdy obraz, igrając, daje odpowiedź na zagadkę."[2]
- poezja jako zagadka: "Ścisły związek między kunsztem poetyckim a zagadką ujawnia się nieustannie, pozostawiając liczne ślady. Zbytnia jasność uchodzi wśród skaldów za błąd techniczny. Do dawnych wymogów, przestrzeganych także w pewnym okresie przez Greków, należy ciemność słowa poety. Wśród trubadurów, których kunszt jak żaden inny ujawnia swoją towarzyską funkcję ludyczną, tzw. trobar clus, czyli poezja "z kluczem", poezja o ukrytym znaczeniu, cieszyła się uznaniem jako szczególny wyczyn."[3]
- poezja jako gra/zabawa: "Elementy i środki kunsztu poetyckiego najlepiej właściwie pojąc można jako funkcje ludyczne. Dlaczego człowiek podporządkowuje słowo pewnym miarom, kadencjom i rytmom? Ten, kto powie, że czyni tak z racji piękna lub z przejęcia, przesunie w istocie to ptanie jedynie w bardziej niedostępną sferę. Ten jednak, kto odpowie: człowiek tworzy poezję, ponieważ musi bawić się społecznie, trafia w samo sedno."[4]
Muzyka
- muzyka jako czysta zabawa: "Muzyka polega na dobrowolnym podporządkowaniu się i ścisłym stosowaniu pewnego systemu konwencjonalnych reguł, określających dźwięk, rytm, melodię i harmonię. (...) Każda kultura ma swoją własną konwencję muzyczną i ucho ludzkie wytrzymuje zazwyczaj tylko te formy akustyczne, do których przywykło. Wielopostaciowość muzyki stanowi z kolei dowód, że z istoty swej jest ona zabawą, czyli mową w obrębie wewnętrznie tylko ustalonych granic, lecz wówczas już według bezwarunkowo obowiązujących reguł, bez użytkowego celu, lecz z wrażeniami przyjemności, odprężenia, radości i podniosłości."[5]
Gra/zabawa
- definicja gry/zabawy: "Jest to działanie, przebiegające w obrębie pewnych granic czasu, przestrzeni i sensu, w widocznym porządku, według dobrowolnie przyjętych reguł, poza sferę materialnej użyteczności czy konieczności. Nastrój zabawy to odrealnienie i zachwyt, albo natury sakralnej, albo też jedynie uroczystej, w zależności od tego, czy dana zabawa jest świętowaniem, czy uciechą. Działaniu towarzyszą uczucia uniesienia i napięcia, ono samo zaś powoduje wesołość i odprężenie"[6]
Bibliografia
Johan Huizinga, Homo ludens, przeł. M. Kurecka, W. Wirpsza, Warszawa 1998.
