André Bazin

Montaż

• André Malraux: montaż to narodziny filmu, "odróżnia film do ruchomych fotografii"
• kino nieme 1920-1940 --- dwa nurty:
  • wiara w obraz, czyli "Wszystko, co do przedstawionego obiektu dodaje sposób przedstawienia go na ekranie" - plastyka obrazu i montaż
    • montaż równoległy (Griffith) --- "uzmysłowienie widzowi jednoczesności dwóch akcji oddalonych od siebie w przestrzeni - dzięki przeplataniu ze sobą ujęć raz z jednego, raz z drugiego wątku"
    • montaż przyspieszony (Abel Gance, Koło udręki) --- "iluzja przyspieszenia ruchu lokomotywy poprzez mnożenie coraz krótszych ujęć"
    • montaż atrakcji (Eisenstein, Kuleszow) --- "wzmocnienie znaczenia jednego obrazu przez umieszczenie go w sąsiedztwie innego obrazu"
  • wiara w rzeczywistość ("obraz liczy się nie dlatego, że dodaje coś do rzeczywistości, tylko dlatego, że ją odkrywa" ; kontynuacja: kino dźwiękowe)
    • dokument, dokufikcja (Robert Flaherty)
    • ekspresjonizm, plenery (F. W. Murnau)
    • długie ujęcia (Erich von Stroheim, neorealizm włoski)
• szkoła radziecka - montaż, szkoła niemiecka - dekoracja i oświetlenie
• film dźwiękowy vs. niemy: "obraz dźwiękowy jest mniej giętki niż obraz wizualny (...) musiało to prowadzić montaż w stronę realizmu, eliminując coraz wyraźniej zarówno ekspresyjność plastyczną, jak i symboliczne współzależności między obrazami"

Gatunki

• kino europejskie 1930-1940
  • kino francuskie: czarny realizm, realizm poetycki (Marcel Carné, Jean Renoir, Jacuqes Feyder, Julien Duvivier)
  • kino niemieckie: ekspresjonizm (Fritz Lang, F. W. Murnau, Erich von Stroheim)
  • kino włoskie: neorealizm (Vittorio de Sica, Roberto Rossellini, Luchino Visconti)
• kino amerykańskie 1930-1940
  • komedia (Mr. Smith jedzie do Waszyngtonu)
  • burleska (Bracia Marx)
  • film taneczny i music-hallowy (Fred Astaire i Ginger Rogers, Ziegfeld Follies)
  • film kryminalny i gangsterski (Człowiek z blizną, Jestem zbiegiem, Potępieniec)
  • dramat psychologiczny i obyczajowy (Boczna ulica, Jezebel)
  • film fantastyczny i film "okropności" (Dr. Jeckyll and Mr. Hyde, Niewidzialny człowiek, Frankenstein)
  • western (Dyliżans)
• głębia ostrości
  • Orson Welles, William Wyler
  • bardziej realistyczna niż bez głębi
  • wymaga bardziej czynnej postawy widza niż montaż analityczny
  • przywraca wieloznaczność i wielość interpretacji

Literatura

• André Bazin, Ewolucja języka filmu, przeł. Bolesław Michałek, w: Audiowizualność w kulturze, red. Jadwiga Bocheńska et alii, Warszawa 1996.
• André Malraux, Psychologie du cinema