Edward Gibbon
Z Literatura przedmiotu
- Gibbon wzoruje się na Wieku Ludwika XIV Voltaire'a
- krytyka konserwatyzmu Gibbona: "Nierówności w stanie posiadania i władania dobrami materialnymi wśród ludzi nie istniały w ogóle dla niego jako jakiś czynnik w procesie historycznym. Nie widział on też ani nie przeczuwał sprzeczności klasowych i antagonizmów w łonie społeczeństw czy to starożytnych, czy jemu współczesnych. Społeczeństwem dla Gibbona była tylko jego klasa.", s. 8
- "historia to w rzeczywistości niewielkie więcej niż rejestr zbrodni, szaleństw i nieszczęść ludzkości"[1]
- barbarzyńcy bardziej cywilizowani od Rzymian: ""[2]
- Osjan jeszcze uważany za oryginał[3]
- kobiety: "(...) oczom pierwotnych Rzymian, którzy żenili się bez miłości, a miłość uprawiali bez wyrafinowania i bez szacunku, panowanie kobiety wydawałoby się niewybaczalną potwornością"[4]
- rabowanie podbitych miast: "W ciągu niewielu lat tryumfalnie pozwożono do Rzymu bogactwa Syrakuz, Kartaginy, Macedonii i Azji Mniejszej"[5]
- apoteoza pieniądza: "Dla wyrażenia naszych potrzeb i naszego majątku za powszechną zgodą ustalono wartość pieniądza, tak jak dla wyrażania naszych pojęć wymyślono litery; i oba te ustanowienia, przydając energii drzemiącym w naturze ludzkiej mocom i namiętnościom, przyczyniły się do pomnażania przedmiotów, które przedstawiały"[6]
- dzicy: "Jeżeli się przypatrzymy jakiemukolwiek dzikiemu narodowi na świecie, to stwierdzimy, że podstawową cechą jego charakteru jest niedbała ospałość i brak troski o przyszłość"[7]
- krwawe polskie sejmy: "Pamiętamy, być może, jak często brukano krwią sejmy polskie"[8]
- porzucanie noworodków i bieda w Rzymie przez podatki: "bieda ta wywołana została głównie nieznośnym brzemieniem podatków i dokuczliwymi, okrutnymi procesami, jakie urzędnicy skarbowi wszczynali przeciwko swoim niewypłacalnym dłużnikom"[9]
- Rzym wycina lasy: "spuszczenie do Dunaju nadmiaru wód z jeziora Peso i wykarczowanie niezmierzonych lasów, które je otaczały."[10]
Bibliografia
- Tadeusz Zawadzki, Edward Gibbon i jego dzieło, wstęp do:
- Edward Gibbon, Zmierzch cesarstwa rzymskiego, przeł. S. Kryński, t. I, Warszawa 1960.
