Gabriela Zapolska

Z Literatura przedmiotu
Skocz do: nawigacja, szukaj

O czym się nawet myśleć nie chce

  • klasizm
    • chłopi: "brzydkie, nieforemne chłopskie nosy (...) ujawniały chłopskie pochodzenie tych istot"[1]
    • proletariat: "Kokotki owe (...) miały budowę proletariatu: krótkie nogi i tułów długi"[2]
    • głód na wsi norma: "głupia wiejska dziewczyna,opychała swój głód całych lat w kuchni kawą i chlebem z masłem"[3]
    • szary tłum, pożycza od służącej ubrania (zmiana habitusu): "Przedstawię się jako ktoś z szarego tłumu (...) "[4]
  • wychowanie seksualne: "Zajście w ciążę przyjęła bardzo normalnie i naturalnie z fizycznej strony. Matka powiadomiła ją o tej sprawie i niespodzianką dla niej nie była to "macierzyńskość", która na nią czekała. Jak miało przyjść do tego - o tym matka nie uznała za stosowne i przyzwoite jej powiedzieć. Dość już, że i tak poszła z "postępem" - i mówiła z dziewczyną o rzeczach tak "nieprzyzwoitych", jak ciąża i poród. Na zapytania jej, dotyczące związku zbliżenia się do niej tego obcego mężczyzny a urodzenia dziecka, odpowiadała jej stereotypowo: - Dowiesz się w swoim czasie!"[5]
  • media - niechęć do światła elektrycznego: gdy wraca do rodziców, gdzie nie ma elektryczności "z jaką ulgą oczy jej odpoczęły od brutalnego światła elektrycznego"[6]
  • normalizacja gwałtu:
    • "Są meldowane na policji, mają książeczki i muszę stawiać się co tydzień do rewizji"[7]
    • "staramy się mieć tylko takie właśnie zarejestrowane sługi. Pomyśl tylko - koszary, mnóstwo żołnierzy. Żadna dziewczyna nie ostoi się przed nimi. Strach i groza przed nieszczęściem i zarazą."[8]
  • pan śpi ze sługami?: "Główną przyczyną były straszne wypadki zaraźliwej choroby, którą dziewczyny, niepodlegające przepisom, zawlokły do domów swych służbodawców"[9]
  • aborcja-zbrodnia
    • "(...) chcesz dopuścić się zbrodni, że nie chcesz urodzić, że chcesz... zabić! (...) Ty nie masz praca zabijać. Bo to zabójstwo, zrozum, zabójstwo"[10]
    • "aby Zośka zaniechała swych kryminalnych praktyk"[11]
  • dzieci : podczas podróży w dorożce służąca trzyma dziecko[12]
  • zmiany semantyczne: "widzi, ale nie umie patrzeć"[13]
  • stygmatyzacja prostytucji: "Dookoła nas same prostytutki! Uciekajmy stąd!"[14]

O czym się nie mówi

Chłopskość

"- Czy ty jesteś ze wsi?
- Nie Tatuńciu,
- Z miasta? 
- Przecie. Z mieszczan. 
- Myślałem, że jesteś ze wsi.
- Też! Cóż to ja mam z chłopianki? 
- Masz, Poranku!"[15]
  • egzotyzacja chłopów: "Kto są ci ludzie, których ona jest dalszym ciągiem? Że była tak zwanego "niskiego" pochodzenia, o tym nie wątpił. Lecz jakie było to pochodzenie? Czy szło z owych, którzy umieją być chytrzy, przewrotni, którzy wyzbywają się wszelkiego miłosierdzia, a w zbrodniach żywiołowych mają moc i okrucieństwo jakichś istot pierwotnych i dzikich. Lecz którzy są zarazem (...). Czy Frania miała w sobie ten kwiat Lotosu, tę płomienną miłość do ziemi, która czyni z każdego kłamcy-chłopa, zbrodniarza-chłopa, niewdzięcznika-chłopa, złodzieja-chłopa - dostojnego stróża zagonów pnących się linią lśniącą jeszcze od ziaren na posiew rzuconych, dostojnika powolnego w geście, powolnego w mowie, z oczyma, ogarniającymi miłośnie łany, na których kołysze się morze kłosów, dostojnika, w którym naiwna ekstaza geniuszu dostrzega "coś z Piasta", a który naprawdę ma w sobie, jakby wbitą w ziemię, granitową podstawę, na której on stoi niezłomny, niezwalczony, zawsze jeden, zawsze w gruncie ciemny, mimo wysiłków, wiodących go do światła"[16]
  • chłopska natura: "Jakaś chłopska natura, robiąca z byle niedyspozycji śmiertelną chorobę, zaczęła się przebijać w jękach, jakie wydawała"[17]
  • pan z panów: "Ja nie bez wzgląd na pana, bo pan jest zawsze pan z panów i mój pan" (właścicielka do najemcy)[18]
  • każda kobieta to haremówka: "Patrząc na nią, zrozumiał obecnie, iż w każdej kobiecie drzemie "haremówka""[19]

Bibliografia

  • Gabriela Zapolska, O czym się nawet myśleć nie chce, Kraków 2004.
  • Gabriela Zapolska, O czym się nie mówi

Przypisy

  1. ↑ Gabriela Zapolska, O czym się nawet myśleć nie chce, Kraków 2004, s. 61
  2. ↑ Gabriela Zapolska, O czym się nawet myśleć nie chce, s. 64
  3. ↑ Gabriela Zapolska, O czym się nawet myśleć nie chce, s. 147
  4. ↑ Gabriela Zapolska, O czym się nawet myśleć nie chce, s. 192
  5. ↑ Gabriela Zapolska, O czym się nawet myśleć nie chce, s. 69
  6. ↑ Gabriela Zapolska, O czym się nawet myśleć nie chce, s. 72
  7. ↑ Gabriela Zapolska, O czym się nawet myśleć nie chce, s. 79
  8. ↑ Gabriela Zapolska, O czym się nawet myśleć nie chce, s. 79
  9. ↑ Gabriela Zapolska, O czym się nawet myśleć nie chce, s. 81
  10. ↑ Gabriela Zapolska, O czym się nawet myśleć nie chce, s. 119
  11. ↑ Gabriela Zapolska, O czym się nawet myśleć nie chce, s. 120
  12. ↑ Gabriela Zapolska, O czym się nawet myśleć nie chce, s. 192
  13. ↑ Gabriela Zapolska, O czym się nawet myśleć nie chce, s. 199
  14. ↑ Gabriela Zapolska, O czym się nawet myśleć nie chce, s. 218
  15. ↑ Zapolska, O czym się nie mówi, s. 101
  16. ↑ Zapolska, O czym się nie mówi, s. 132
  17. ↑ Zapolska, O czym się nie mówi, s. 155
  18. ↑ Zapolska, O czym się nie mówi, s. 215
  19. ↑ Zapolska, O czym się nie mówi, s. 215
Źródło: „http://emet.hekko24.pl/lp/index.php?title=Gabriela_Zapolska&oldid=5780”