Gabriela Zapolska

O czym się nie mówi

Chłopskość

"- Czy ty jesteś ze wsi?
- Nie Tatuńciu,
- Z miasta? 
- Przecie. Z mieszczan. 
- Myślałem, że jesteś ze wsi.
- Też! Cóż to ja mam z chłopianki? 
- Masz, Poranku!"

• egzotyzacja chłopów: "Kto są ci ludzie, których ona jest dalszym ciągiem? Że była tak zwanego "niskiego" pochodzenia, o tym nie wątpił. Lecz jakie było to pochodzenie? Czy szło z owych, którzy umieją być chytrzy, przewrotni, którzy wyzbywają się wszelkiego miłosierdzia, a w zbrodniach żywiołowych mają moc i okrucieństwo jakichś istot pierwotnych i dzikich. Lecz którzy są zarazem (...). Czy Frania miała w sobie ten kwiat Lotosu, tę płomienną miłość do ziemi, która czyni z każdego kłamcy-chłopa, zbrodniarza-chłopa, niewdzięcznika-chłopa, złodzieja-chłopa - dostojnego stróża zagonów pnących się linią lśniącą jeszcze od ziaren na posiew rzuconych, dostojnika powolnego w geście, powolnego w mowie, z oczyma, ogarniającymi miłośnie łany, na których kołysze się morze kłosów, dostojnika, w którym naiwna ekstaza geniuszu dostrzega "coś z Piasta", a który naprawdę ma w sobie, jakby wbitą w ziemię, granitową podstawę, na której on stoi niezłomny, niezwalczony, zawsze jeden, zawsze w gruncie ciemny, mimo wysiłków, wiodących go do światła"
• chłopska natura: "Jakaś chłopska natura, robiąca z byle niedyspozycji śmiertelną chorobę, zaczęła się przebijać w jękach, jakie wydawała"
• pan z panów: "Ja nie bez wzgląd na pana, bo pan jest zawsze pan z panów i mój pan" (właścicielka do najemcy)
• każda kobieta to haremówka: "Patrząc na nią, zrozumiał obecnie, iż w każdej kobiecie drzemie "haremówka""

Bibliografia

• Gabriela Zapolska, O czym się nawet myśleć nie chce, Kraków 2004.
• Gabriela Zapolska, O czym się nie mówi