Znaczenie
Z Literatura przedmiotu
Spis treści
Locke
Quine
- Dwa dogmaty empiryzmu
Paul Grice
- Zasada Kooperacji: wnoś swój wkład tak, aby osiągnąć wspólny cel, s. 96
- Kategorie Ilości, Jakości, Stosunku i Sposobu, i towarzyszące im maksymy s. 97
Jerrold J. Katz
- rozbija pytanie o znaczenie na mniejsze pytania, s. 66:
- Na czym polega różnica między posiadaniem znaczenia i brakiem znaczenia?
- Czy jest synonimiczność?
- etc.
- celem jest formalna reprezentacja sensów słów, s. 70
- proste znaczniki semantyczne - pojęcia atomiczne, s. 71
- znaczniki semantyczne - definiowane przy użyciu prostych znaczników semantycznych, s. 70
- odczyt - ciąg znaczników semantycznych, np. (Przedmiot), (Fizyczny), (Ludzki), etc. s. 71
- odczyt leksykalny - do słowa
- odczyt derywowany - do zdania
- tradycyjna zasada semantyki: znaczenie zdania jest funkcją znaczeń jego składników, s. 72
- wyjątki od tej zasady są marginalne, np. wziąć nogi za pas, s. 72
Luca Gasparri, Diego Marconi
Jeff Speaks
- dwa rodzaje teorii znaczenia wg Davida Lewisa, General Semantics, 1970:
- teorie semantyczne: przypisują treść znaczeniową do wyrażeń języka
- klasyczne
- teoria odniesienia, Frege: łączy wyrażenia językowe z tym, w jaki sposób te wyrażenia się przyczyniają do określenie prawdziwości zdań, w których występują
- Mill: znaczenie słowa to nazwa własna przedmiotu (https://plato.stanford.edu/entries/word-meaning/)
- Frege: znaczenie to sens; sens to jak obraz Księżyca na soczewce teleskopu, różny zarówno od księżyca, jak i obrazu na siatkówce oka osoby obserwującej
- Russell: znaczenie to przekonanie
- możliwe światy: znaczenie to intensja, czyli reguła, która mówi, co wyrażenie by znaczyło, gdyby świat był pewnego typu
- alternatywy
- Wittgenstein, krytyka teorii semantycznych: myślimy o znaczeniach jak o rzeczach tego typu co słowa, choć od nich różnych, jak pieniądze i krowy, które można za nie kupić, Wittgenstein, Dociekania, par. 120)
- Davidson: T-zdania w stylu Tarskiego
- internalizm, Davidson, Chomsky, Pietroski: odrzuca więź umysł-świat; znaczenia to instrukcje jak stworzyć reprezentacją mentalną; używamy słowa linia na oznaczenie wielu rzeczy
- inferencjalizm, Brandom: znaczenie zdania to wiedza o dobrych i złych wnioskach, jakie można wyciągnąć z tego zdania (https://plato.stanford.edu/entries/meaning-holism/)
- semantyka dynamiczna: znaczenia zdania zależy od kontekstu dyskursu (https://plato.stanford.edu/entries/discourse-representation-theory/)
- ekspresywizm: sądy etyczne wyrażają specyficzne stany mentalne, typu obietnica lub planowanie
- klasyczne
- teorie fundacyjne: badają fakty społeczne i psychologiczne, które determinują treść znaczeniową wyrażeń
- mentalistyczne
- Grice: znaczenie to zawartość intencji mówiących
- znaczenie to przekonanie mówiących, a raczej konwencja, które reguluje w danej społeczności regularność pomiędzy wypowiedzią a przekonaniem (David Lewis 1975)
- komputacyjna teoria umysłu: znaczenie w postaci postaw przekonaniowych jest zapisane jest w języku myśli, składającym się z reprezentacji mentalnych (https://plato.stanford.edu/entries/mental-representation/)
- niementalistyczne
- przyczynowa teoria znaczenia, Kripke: odniesienie jest określone przez wprowadzenie nazwy (chrzest) i jej przekazywanie od jednego do drugiego mówiącego
- maksymalizacja prawdy i zasada miłosierdzia, Davidson: znaczenia i przekonania nie mogą być wyjaśnione jedne przez drugie, ale muszą być zdefiniowane razem, potrzebne jest wyjaśnienie przez fakt od nich niezależny: przekonania i znaczenia muszą być takie, aby prawdziwość przekonań i sądów była zmaksymalizowana
- magnetyzm referencji, Putnam: sama maksymalizacja prawdy nie wystarczy, potrzeba jeszcze, aby referencja była w ogóle "wybieralna" jako taka, w naturze istnieją obiektywne powiązania
- regularność użycia, Horwich: fraza "To jest czerwona" zwykle jest powodowana wskutek wizualnej percepcji czerwonej powierzchni
- normy społeczne, Wittgenstein, Brandom: znaczenie zdania to warunki, w których jest rzeczą poprawną i odpowiednią owo zdanie wypowiedzieć
- mentalistyczne
- teorie semantyczne: przypisują treść znaczeniową do wyrażeń języka
- ontologia przekonań (What are propositions, anyway?):
- fakt: Russell, Wittgenstein
- własność: D. Lewis, Chisholm
- akt mentalny przewidywania faktu bądź własności
Maciej Witek
- Wacław Janikowski: znaczenie to klasa typowych treści mentalnych wyznaczanych przez zasób komunałów, s. 99
- komunały to zdania analityczne a posteriori, s. 100
- sens: typowe treść mentalna, s. 100
Bibliografia
- Paul Grice, Logika a konwersacja, przeł. B. Stanosz, w: Język w świetle nauki, Warszawa 1980.
- Jerrold J. Katz, Domena znaczenia, przeł. B. Stanosz, w: Język w świetle nauki, Warszawa 1980.
- Hilary Putnam, Znaczenie wyrazu "znaczenie", w: jego, Wiele twarzy realizmu i inne eseje, 1998.
- Jeff Speaks, Theories of Meaning, https://plato.stanford.edu/entries/meaning/
- Maciej Witek, Teoria teorii znaczenia, "Filozofia Nauki" 2009 nr 2.